Droom je Groot-Vorst van morgen!

23/08/2018

19:00u - 21:00u

Markt 19, Laakdal, België

Een 20-tal mensen kwam samen voor de tweede sessie van “Veerkrachtig Groot-Vorst”. Ze bogen zich over de drie thema’s die tijdens de vorige sessie werden aangehaald als voornaamste knelpunten van het dorp:

  • het gebrek aan een “depannage-winkel” in het dorp,
  • gebrekkig openbaar vervoer in het dorp, en nood aan betere verkeersveiligheid voor fietsers,
  • de vaststelling dat heel wat mensen elkaar niet meer kennen.

Vanwege die laatste nood zijn we deze sessie gestart met gesprekjes per twee tussen de aanwezigen over het leven in Groot-Vorst. En wat bleek? Zo waren er mensen die al meerdere jaren in het dorp woonden, maar de ander nog nooit gezien hadden. De nood aan ontmoeting werd herhaald. Onder meer de school neemt een belangrijke functie in om die ontmoeting te faciliteren. Of goed draaiende middenstand waar je je dorpsgenoten tegenkomt en een informeel praatje kan slaan.

Daarna zochten we naar ideeën hoe Groot-Vorst er moet uitzien in de toekomst zodat het veerkrachtiger en dus leefbaarder kan worden door in te zetten op die thema’s:

  1. Buurtwinkel

 

  • Buurtwinkel naar het voorbeeld van het dorpspunt in Beveren aan de IJzer.

Het is zowel een buurtwinkel voor lokale producenten en landbouwers, een afhaalplek voor online-bestellingen, een ontmoetingsplek waar je kan binnenlopen voor een praatje en een mobiliteitshub (je kan er het openbaar vervoer nemen, je fiets laten herstellen, enz). De uitbating gebeurt door personen met een verstandelijke beperking.

Zou zoiets bijvoorbeeld kunnen in dagcentrum de Vogelzang (Het Eepos)? Dit OCMW-dagcentrum biedt dagopvang aan mensen met een mentale handicap. 

 Deze winkel zou streekproducten kunnen aanbieden (aardappelen uit de streek, koffie uit Veerle,…), kleine goederen zoals koffie, thee, melk, beleg, koekjes, … maar evengoed eigen gemaakte producten van bewoners van het dorp. Maar ook een plek waar ouders hun gebruikt speelgoed kunnen afgeven en laten doorverkopen, of tweedehandskledij kan verkocht worden. En lokale kunstenaars kunnen er hun kunst komen tentoonstellen.

 – Supermarktje uitgebaat door een dorpscoöperatie, op basis van vrijwilligers.

Dit naar analogie met de Spar in Sterksel, Nederland: daar sloot ruim veertien jaar geleden de enige winkel. Ongeveer 80 procent van de inwoners nam dan maar de auto om elders te gaan winkelen. Maar voor ouderen en minder mobielen was het verdwijnen ervan wél een probleem. Bovendien zeiden de mobiele Sterkselnaren dat ze de winkel missen. Zo’n winkel is ook een ontmoetingsplek, én staat symbool voor een zelfvoorzienend dorp. Ongeveer een kwart van de ruim 1.200 inwoners van Sterksel werd lid van een nieuwe coöperatie, die in 2004 een supermarkt opende in het dorp. Elk lid bracht minimaal 50 euro in als startkapitaal. De winkel in Sterksel draait vanaf het begin op een betaalde kracht en vijftig vrijwilligers. De supermarkt biedt een volledig assortiment levensmiddelen, maar is ook een ontmoetingsplek voor de Sterkselnaren. Inmiddels hebben in ongeveer dertig tot veertig Nederlandse dorpen de bewoners het heft in eigen handen genomen.

 

Het hoeft voor ons geen supermarkt te zijn, een winkel waar we voor de basisinkopen terecht kunnen zou al goed zijn, gecombineerd met de mogelijkheid voor ontmoeting en waar eventuele andere noden  van het dorp ook kunnen worden aangepakt. Zie  het voorbeeld van de Spar in Noordwijk (Nand is daar geweest). Ook hier een combinatie van winkel met eetplek.

 –Een pop-up winkel naar analogie met Kasteel Kaneel in Eindhout.
Kwestie van een ondernemer de kans te geven om een en ander uit te testen. Waarom niet in de oude pastorij? Die staat toch leeg…

Kan dat niet in combinatie met een verdere uitbreiding van de markt op vrijdag? Dat wordt door mensen van het dorp, en zeker oudere mensen van het dorp, als een meerwaarde beschouwt. Ze raken er te voet, er is terug een aanleiding voor sociaal contact, …

  • Mobiele buurtwinkel naar het voorbeeld van de Buurtkar in Bornem.
    De Buurtkar is een mobiele buurtwinkel die volgens een vaste route door de straten van Bornem rijdt. Daarnaast is De Buurtkar een mobiel dienstencentrum: mensen kunnen er terecht voor allerlei vragen over zorg en welzijn of voor gemeentelijke dienstverlening. De kans is groot is dat ze aan de kar andere buurtbewoners ontmoeten.

Enkele elementen die steeds terugkomen:

  • Ontmoeting is belangrijk;
  • De winkel moet kleinschalig, is een plek die kan aanvullend werken voor de grotere boodschappen elders;
  • De plek combineert elementen: winkelen, ontmoeten, sociale tewerkstelling, misschien iets rond mobiliteit (vervoer senioren naar het dienstencentrum de Winde bvb), …

 

2. Mobiliteit

  • Pendeldienst voor senioren en mensen die minder goed te been zijn.
    Kan de gemeente of een organisatie als het Eepos een busje aankopen, waar mensen aan een schappelijke prijs (1 euro per rit bvb) van en naar het dienstencentrum, de markt, de supermarkt, … gebracht kunnen worden?
  • Ban het zwaar verkeer in de dorpskern.
    Dat centrum is niet gemaakt voor zwaar verkeer. Voer een vorm van plaatselijk verkeer in.

 – Verkeersveiligheid zwakke weggebruikers.
Verkeersveiligheid vraagt nog meer aandacht.

  • Waarom niet consequenter snelheidsduivels beboeten?
  • Meer en betere fietsinfrastructuur (gescheiden fietspaden zoals in NL) naar de kernen in de regio zoals Diest en zeker Geel. Momenteel durven we onze kinderen niet met de fiets op pad te sturen naar bvb Geel, want dat is te gevaarlijk. Fietspaden daarheen zijn vaak niet meer dan twee geschilderde lijntjes langs drukke banen. Gevolg is dat we onze kinderen opvoeden om de auto te gebruiken, ipv de fiets.
  • De auto is nog teveel de koning: de mentaliteit van de mensen zou moeten veranderen, ze zouden bijna een soort van fietsopvoeding moeten krijgen.

 

  •  Samobiel
    Met Samobiel koppel je lokale ‘chauffeurs’ aan mensen die een lift nodig hebben. Een handige internet-tool voor dorpen waar het OV beperkt is. Bedacht in Zweden, maar inmiddels ook gebruikt in steeds meer dorpen in Nederland. Iedereen kan er gebruik van maken: jong en oud, voor boodschappen, school, sociaal, sport, uitgaan, werk, doktersbezoek of wat dan ook. Lifters betalen hun bestuurder via de tool een kleine vergoeding. Bij Samobiel kunnen alleen mensen uit hetzelfde dorp meedoen. Het geeft een veilig gevoel als je elkaar kent. En dat past bij het doel: je dorp leefbaar houden.
  • Dorpsauto (en dorp-e-fietsen)
    In Nederlandse krimpgemeenten op het platteland is de dorpsauto aan een opmars bezig. Het is de nieuwste variant op het gezamenlijk gebruiken en beheren van een auto. Bewoners betalen een kleine bijdrage, vrijwillige chauffeurs geven hun minder mobiele dorpsgenoten een lift. Er is geen overheidsinstantie of commerciële partij die de regie heeft en er is geen verdienmodel. Volgens mobiliteitsdeskundigen kan juist zo’n lokaal initiatief voor veel gemeenten de uitkomst zijn ter vervanging van het (verdwijnende) openbaar vervoer.

 

3. SOCIALE COHESIE

  • Toevallige ontmoetingsplaatsen faciliteren,
    • bvb buurtbank.
      Diverse wijken en plekjes hebben een buurtbank: een rustplaats, een ontmoetingsplaats, bij-praat hoekje. In Tessenderlo hebben ze er de ‘porren’ functie van Facebook aan toegevoegd. Er is een belbank geïnstalleerd. In plaats van Facebook te gebruiken, komt wie iets te vertellen heeft gewoon naar buiten, naar de bank, en gebruikt de bel om iedereen te verwittigen. ‘Iets te vertellen, 2 keer bellen’.  De ‘like it’ functie wordt vervangen door het meebrengen van pilsjes.
    • Bvb koffie op school of in de Pastorij.
      Koffie op school. Ouders of grootouders die aan de school blijven hangen, en de mogelijkheid krijgen om met elkaar wat te buurten bij een koffie. Of een wekelijkse koffieklets voor het dorp, in de Pastorij.
    • Bvb infobord met zoekertjes

 

  • Nieuwe, creatievere vormen van onthaal nieuwe inwoners.
    Waarom geen rondrit voor nieuwe inwoners, uitgebreid met bvb een peter/meterssysteem zodat oudere inwoners nieuwe mensen wegwijs kunnen maken, en met een passage langs de verenigingen van het dorp?

 

  • Burendag
    Echt ‘eens binnenspringen’ bij mekaar gebeurt weinig. Nochtans maakt een gezellige babbel gaan doen bij de buren dat mensen positiever ingesteld zijn over hun buurt. In straten waar dat gebeurd, vinden meer straat- of wijkfeesten plaats vindt. Bovendien: als buurtbewoners goed met mekaar overweg kunnen, gaan ze mekaar ook helpen. (bvb Spinnen in  de straat)

 

  • Informele sportgelegenheden en speelplekken
    Er zijn niet veel pleintjes in het dorp waar je wat kan sporten (bvb een matchke voetballen of basketten), op laagdrempelige manier. We hebben ook geen echt speelplein in Groot-Vorst.

 

  • Jeugdhuis
    We missen een plek waar jongeren met elkaar kunnen afspreken, los van de georganiseerde verenigingen. 
  • Versterken buurtwerking
    Verdere ondersteuning van buurtbarbecues, straatfeestjes, zwerfvuil-opruimacties, … 
  • Meer activiteiten gericht op gezinnen.
    We zouden als nieuwe inwoners sneller aansluiten bij het verenigingsleven indien er meer activiteiten worden georganiseerd die gezinsvriendelijk zijn.

    • Bvb een groot dorpsspel tijdens de Meiboomplanting

 

  • Oprichting van een bewonersplatform/dorpsraad
    Dorpsraden of bewonersplatformen hebben meerdere rollen. Ze kunnen dienen als schakel tussen het gemeentebestuur en de plaatselijke bevolking. Zij waren als het ware voor het gemeentebestuur de voelsprieten voor wat er leefde onder de inwoners. Tevens vormden zij voor het gemeentebestuur het aanspreekpunt over het gebeuren in de kernen. Ze kunnen hun zeg doen over thema’s als verkeersveiligheid, de herinrichting van het centrum, bestemmingsplanwijzigingen enz. Zo’n dorpsraad kan dus advies geven, maar is geen adviesraad zoals bvb de cultuurraad dat wel is. Want de dorpsraad werkt wel samen met de gemeente, krijgt er soms middelen van, maar wordt niet door de gemeente georganiseerd. Dat gebeurt door dorpsbewoners zelf. Een dorpsraad vervult vaak ook een belangrijke sociale functie in het dorp, door bijvoorbeeld evenementen te organiseren (een zwerfvuilactie, de kermis, de kerstmarkt, het onthaal nieuwe inwoners, … ).

Kunnen we in Groot-Vorst een feestcomité of iets dergelijks oprichten? Die zou enkele activiteiten per jaar kunnen organiseren voor jong en oud. Zoals bv. het organiseren van een kerstmarkt waar veel buren zeggen dat dit een heel mooie aanwinst zou zijn voor Vorst. Of een “kerstkroeg”. Zo’n kerstgebeuren zou zelfs gespreid kunnen worden over 2 dagen (zo is er meer kans dat er meerdere verschillende mensen langskomen). Zo’n kerstmarkt is er voor jong en oud, is goed voor de lokale economie en de samenhorigheid en ook om reclame te maken voor alle verenigingen en organisaties die we in dit dorp hebben zodat de jongere generatie hier ook van op de hoogte is. De kerstperiode is ook altijd een periode waar vereenzaamde mensen zich nog eenzamer voelen, daarom zou het leuk zijn om rond deze periode iets te organiseren. De middenstand is hier ook voorstander van. Eeuwige vraag: wie gaat dit trekken, mee organiseren, …. Iets voor zo’n bewonersplatform?

Tijdens de rest van het jaar kan er bv. een wandeling georganiseerd worden, een koffiemoment in de pastorij hier in Vorst, een streetfoodfestival (ook zowel voor zelfstandigen als voor verenigingen die bv. elk een klein gerechtje maken terwijl hun activiteiten worden besproken) om zo wat meer leven in Groot-Vorst te blazen zodat er voor jong en oud leuke activiteiten worden georganiseerd over het hele jaar. Vorst heeft dan wel een kermis, openluchtfilms, een meiboomplanting, … maar voor de rest wordt er veel meer in Eindhout en in Veerle georganiseerd.

  • Kerstmarkt Vorst
    Bv. zaterdagavond een kerstmarkt voor en door volwassenen waar niet enkel de zelfstandigen, de verenigingen die meer info over hun organisatie kunnen geven maar ook mensen Van Vorst die hier bv. hun zelfgemaakte kerstkaarten, bloemstukken, enz. kunnen verkopen. Winst kan bv. aan een goed doel gedoneerd worden. Zondagnamiddag kunnen dan bv. de kindjes een kerstmarkt organiseren met hun zelfgemaakte spulletjes of koekjes terwijl bv. een kinderkoor kerstliedjes zingt, terwijl een paardenkoets een ritje maakt door Vorst, met een mooie paardenmolen of springkasteel voor de allerkleinsten, bezoek van de kerstman die bv. een goodiebag bezorgd aan de kindjes met daarin een kleine attentie en nog wat reclame over de verenigingen wat er reilt en zeilt in Vorst zodat je ook de jonge ouders bereikt.
  • Vergroen je voortuin
    Het project VERGROEN JE VOORTUIN stimuleert buren om hun voortuin te vergroenen, door hen te laten samenwerken. Zij voegen hun voortuinen samen tot een collectieve plek. Er zijn veel mogelijkheden, gaande van een zelfpluktuintje met snoephaagjes tot een peuterspeeltuintje. Dit levert een aangenamer straatbeeld op, meer samenhang in de straat, en een ecologische meerwaarde door de natuurwaarde van voortuinen te verhogen.

 

  • Opstarten facebookgroep Groot-Vorst of HOPLR
    Mensen leven niet meer op straat, gewoon op een bank gaan zitten in de buurt en zien wat er gebeurt… dat doen we niet meer. De kans dat we elkaar spontaan nog tegenkomen, verkleint. Daarom is het misschien zinvol om een on-line systeem uit te werken waarbij mensen elkaar kunnen helpen (bvb bouwtips uitwisselen, een zak vol speelgoed dat je kwijt wil, babysit zoeken, …), waar samen nieuwe initiatieven mee worden opgestart, enzovoort.

 

  • LETS in Groot-Vorst (Local Exchange and Trading System)
    Vrij vertalen we dit wel eens als “lokaal uitwisselingssysteem”. Het ruilsysteem in deze vorm ontstond in een plaats in Canada waar op korte termijn de werkverschaffing en dus rechtstreeks de inkomsten van mensen wegtrok. Uit noodzaak gingen zij weer ruilen, maar dan wel op een eigentijdse manier. Nadien heeft het idee zich snel verspreid over de hele wereld.

    • Eva knipt mijn haar. Precies zoals ik het wil. Gewoon thuis in mijn keuken, terwijl we kletsen over LETS en andere ditjes en datjes. Dat bespaart me heel wat saaie bezoekjes aan het kapsalon, een hoop tijd en een geforceerde babbel. Ik laat Richard wel eens genieten van een heerlijke maaltijd. Ik kook voor hem dan een extra portie. Voor mij geen werk en voor hem een aangename afwisseling. Richard tuiniert graag. Hij helpt samen met Theo om bij Marko de tuin opnieuw aan te leggen. Een zware klus als je het alleen wil doen, en een onvergetelijke dag met z’n allen. Diezelfde Marko kan dan weer goed sleutelen. Hij herstelt de fiets van Eva in een handomdraai. Eva doet iets voor mij. Ik doe iets voor Richard. Richard en Theo helpen Marko. Marko doet iets voor Eva. Zo werkt LETS.
  • Opstarten netwerk van ontmoeting zoals Hecht Arendonk 

(H)echt Arendonk kan beschouwd worden als een netwerk van mensen waar elke inwoner van Arendonk kan bij aansluiten. Ongeacht leeftijd, afkomst, geslacht of opleiding.In dit netwerk ontmoeten, helpen en steunen de deelnemers elkaar op velerlei manieren: door hand- en spandiensten, een gezellige babbel, een groepsuitje, een luisterend oor, een gouden raad….

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Inschrijven