04/10/2018

19:00u - 22:00u

gemeentehuis laakdal

Veerkrachtig Groot-Vorst, sessie 4

Een twintigtal mensen kwamen tijdens deze sessie vooral luisteren. Twee sprekers kwamen van “ver over het water” om twee projecten toe te lichten die zij in hun dorp hebben uitgebouwd: Jan Vermeulen sprak over het dorpspunt dat sinds februari vorig jaar opgericht is in Beveren aan de IJzer (deelgemeente van Alveringem), Luc De Witte is al 10 jaar actief bij het bewonersplatform van Oosteeklo (deelgemeente van Assenede). Hun presentaties kan je op deze pagina bekijken.

Beide voorbeelden zijn inspirerend voor de aanwezige Groot-Vorstenaren, die tijdens de voorbij sessies aangaven dat er nood is aan een dorpswinkel en meer sociale samenhang in het dorp.

 

• Dorpspunt Beveren aan de IJzer (powerpoint DORPSPUNT BEVEREN)

Jan Vermeulen: “Beveren is een klein dorpje (660 inwoners), gelegen in de verre westhoek. De nabije kernen zijn best veraf: hoofddorp Alveringhem ligt op 12 km van Beveren, Ieper ligt 24 km, Veurne (18 km) en Hondschoote ligt in Frankrijk, letterlijk over de grens. Beveren is intussen echt een slaapdorp geworden. We liggen ver van alles. Als je geen auto hebt, moet je terugvallen op de bus (die slechts twee keer per dag passeert). Het dorp heeft nog een café, maar voor de rest is er geen winkel meer. Steeds meer bewoners zijn bejaard. Veel van hun kinderen hebben de streek verlaten. Van de moment dat de mensen zorgbehoevend worden, is dat een probleem. Het dorp is gelegen in een landbouwstreek, in de regio zijn nog enkele KMO’s. Het is met andere woorden geen regio met veel tewerkstelling. Wel fijn is dat het dorp nog een goed draaiend verenigingsleven heeft.

Ikzelf werk voor vzw De Lovie, een vzw die werkt met mensen met een verstandelijke handicap. Het is in de schoot van onze vereniging dat het idee van het dorpspunt is ontstaan. Mensen in onze doelgroep kennen de beperking die beperkt openbaar vervoer met zich mee brengt. Wij staan sterk achter het idee dat mensen aan de rand van de samenleving ook deel moeten kunnen uitmaken van die samenleving. Vanuit dat perspectief dachten we na over wat wij kunnen betekenen voor dit dorp. Via een lokale welzijnsraad uit de regio kwamen we op het idee van een “dorpshub” à la het Duitse DORV: het terugbrengen van dienstverlening naar dorpen opdat mensen zich niet altijd hoeven te verplaatsen.

We zijn opgestart op 13/2/2017. Alvorens van start te gaan hebben we in het dorp een intensieve bevraging gedaan wat de noden van het dorp zijn.

Bedoeling van het dorpspunt:

• Terugbrengen van diensten naar het dorp (cfr jullie idee van een depannagewinkel). Bij ons kan je alle verse goederen vinden.
• Laagdrempelige ontmoetingsplek waar je een tas koffie kan komen drinken, de krant te lezen (zonder dat je iets hoeft te consumeren), … om te kunnen vertellen dat ze eventueel wel een probleem hebben zoals eenzaamheid of geen vervoer.
• Alternatief voor noodzakelijke verplaatsingen.
• Een waardevolle én noodzakelijke rol voor kwetsbare personen.

We zijn een typisch “buurtvervlechtingsinitiatief”, zoals dat heet: je kan zoiets nooit alleen doen, maar je moet dit doen met zoveel mogelijk partners: social profit, kennisinstellingen, overheid, dorp/buurt/burgers, lokale leveranciers. Een belangrijk uitgangspunt was bijvoorbeeld dat we niet in concurrentie zouden gaan met die lokale middenstand en leveranciers. Er zijn best wel wat hoevewinkels, leveranciers die met hun kraam wekelijks passeren in het dorp (zoals de visboer), … We hebben beslist om al die leveranciers aan te spreken, met de vraag of ze hun producten via ons willen verkopen. In ruil vragen we sponsorgeld (tussen 5 a 15% sponsoring, waarmee we het gebouw dat we huren financieren). We zijn vorig jaar gestart met 12 leveranciers, intussen hebben we er 34 – van fruitboer, imker, visboer, enzovoort. Daardoor kunnen we zowat alles aanbieden wat een supermarkt kan aanbieden. We hebben quasi alle verse producten die niet te exotisch zijn, zoals bijvoorbeeld alle gangbare fruit, alle seizoensgroenten, alle soorten vlees, droge voeding (in samenwerking met een naburige superette), ….

Het is een winwin voor iedereen in het dorp: voor de leveranciers die hun producten kunnen verkopen aan een eerlijke prijs, voor dorpsbewoners die geen kilometers moeten rondrijden om hun inkopen bij elkaar te zoeken (zowat 2/3^de van de dorpsbewoners komt bij ons inkopen doen, of iets drinken), en voor onze mensen die een zeer nuttige daginvulling hebben. Alle zaken zoals diepvriezers zijn ons aangeleverd door de leveranciers. Het idee is: wil je iets verkopen via ons, zorg dan dat we daar de nodige infrastructuur voor hebben – want zelf hebben we niet de middelen om al die zaken aan te kopen. We hebben met elke leverancier ook afspraken over alle producten die dreigen te vervallen: sommige vragen ze terug, andere geven ons de vrijheid om er mee te doen wat we willen. We kiezen onze leveranciers vooral ifv de nabijheid: als er twee leveranciers hetzelfde aanbieden, dan kiezen we de meest nabije. We zijn echt een korte keten organisatie. De prijzen zijn daardoor ook concurrentieel met grootwarenhuizen.

Het moeilijke aan ons concept is aan overheden duidelijk maken dat dit een positieve impact heeft op het dorp. Het was aanvankelijk ook een uitdaging om het dorp zelf mee te krijgen. Hiervoor zijn we via de sleutelfiguren van het dorp gegaan: schooldirecteur, verantwoordelijke kerkfabriek, … We wilden hun opmerkingen meenemen, en het idee laten verspreiden via hen. Om een idee een goede gedragenheid te geven, moeten we via spilfiguren gaan.  Daarnaast zijn we de dag na de kermis in het dorp we met een ploegje de voetpaden gaan vegen. Zodra als mensen kwamen vragen wat we aan het doen waren, gaven we hun een flyer met uitleg en tegelijk een enquête om te weten wat hun ideeën zijn en behoeften (de grootste behoefte was een bakker, zo bleek). Onze communicatie was succesvol, tijdens de opening kwamen een 100tal mensen langs. We hebben ook via facebook het idee uitgedragen. Via die weg vinden we trouwens vrijwilligers, of raken we aan materiaal dat we nodig hebben om ons dorpspunt uit te baten. We werken met nogal wat vrijwilligers, we hebben daarvoor niet hard gezocht om de overbevraagde vrijwilligers elders niet te overbevragen. We hebben gekozen om mensen de optie te geven om zelf te komen als ze daar zin in hebben. We blijven intussen het dorp bevragen om te zien wat er nog nodig is. We doen steeds meer diensten, zoals honden uitlaten bijvoorbeeld. (Lees meer over het Diensten– en productenaanbod van het dorpspunt)

Ons model is leefbaar in een klein dorp omdat we de link leggen naar het tewerkstellen van kwetsbare mensen. Er werken dagelijks een zestal mensen, en een begeleider in het dorpspunt (in totaal stellen we doorheen de week een 13tal mensen met een beperking aan het werk). We zijn iedere dag open van 9u tot 5u (en twee openingen tot half 7). We doen ook aan huisleveringen, voor mensen die er overdag niet geraken. In het weekend zijn we niet open, behalve op zondag komt er een vrijwilliger de bestelde goederen van de bakker aannemen.

Onze boekhouding wordt gedaan door vzw de Lovie.

We willen ons concept nu ook uitbreiden naar een aantal nieuwe dorpspunten in de Westhoek.

Tot slot nog even toevoegen dat we voor de uitwerking van dit concept supergoed gecoacht werden door Yellow Window”.

 

 

• Bewonersplatform Oosteeklo (Powerpoint Bewonersplatform Oosteeklo)

 

Luc De Witte: “Oosteeklo is een deelgemeente van Assenede, met een 2800tal inwoners. Onze dorpsraad is aanspreekpunt voor de gemeente: zij signaleren wat er leeft in een dorp aan het gemeentebestuur.

Welke ondersteuning kan je verwachten van de gemeente? Dat kan logistieke steun zijn, bijvoorbeeld vergaderruimte, kopies, doorstromen van voorstellen naar het college en binnen de diensten, eventueel via een “contactambtenaar”. Kan ook een beperkte subsidie zijn om iets mee te organiseren. Probeer als dorpsraad minstens twee keer per jaar met het college samen te zitten.

Vzw dorpsbelangen kan ondersteuning bieden via vormingen, inzicht in opstart vzw (of andere manier van vorming van de raad), subsidiekanalen, …

Een dorpsraad kan omwille van heel verschillende redenen starten. Bvb adviesrol aan de gemeente over alles wat het dorp aanbelangt, organisatie van dorpsevenementen, …

Dorpsraad is meest efficiënt als het zich kan ontwikkelen tot een hechte groep. Blijf ook uitkijken naar nieuwe leden. Je begint met veel maar dat zwakt af en toe af. Stel ook geen diploma eisen aan de deelnemers. Iedereen is welkom.  Ieders mening is even waardevol. Iedereen kan iets bijdragen.

Neem ook de notie lidmaatschap ruim.  Je hebt mensen die graag vergaderingen bijwonen maar je hebt er evengoed die graag de armen uit de mouwen steken. Iemand die politiek mandaat heeft zit best niet in de raad om de onafhankelijkheid van de groep te waarborgen.

De vergaderfrequentie bepaalt de groep zelf: om de maand/ om de twee maanden …. We hebben een vast start en eind uur. Vergadering duurt nooit later dan 22u. Als je merkt dat bepaalde thema’s veel discussie veroorzaken, waardoor de vergadering dreigt uit te lopen, zet ze apart op de agenda.  Organiseer desnoods tussentijds een extra dorpsraad-vergadering.

Kies uw thema’s. Doe geen honderd dingen tegelijk, maar houdt een focus: een of twee thema’s per jaar bijvoorbeeld.  Kies uw onderwerpen lokaal. Kies thema’s over jullie dorp.  Wees ambitieus maar ken je beperkingen.  Ga bvb niet in oppositie tegen nieuwe appartementen want die komen er toch. Ga VOOR iets i.p.v. TEGEN iets. Wees constructief. Laat de bewoners van het dorp dingen aanbrengen. Ontwikkel bvb een website en mailadres waar dorpsgenoten jullie kunnen aanspreken. Wees geen oppositie maar evenmin een tentakel van de gemeente.  Wees neutraal. Soms moet je ook blijven op diezelfde nagel kloppen om iets gedaan te krijgen van de gemeente. Als de gemeente een idee van jullie inpikt, is dat niet erg. Jullie moeten niet verkozen worden. Als jullie ideeën/noden/vragen maar gerealiseerd worden.

Maar tegelijkertijd:  Wees ook trots op wat je bereikt.  Durf er mee uitpakken.

Na verloop van tijd kan je diversifiëren: een vaste kern van 10tal mensen, met daarrond enkele werkgroepen die errond hangen. Bvb Verkeer, milieu, evenementen, …. Die subgroepen moeten wel rapporteren aan de kerngroep.  Maar verslag van iedere vergadering en stuur die zo ruim mogelijk rond of zet ze op de website.

Vanuit onze milieugroep zijn er mensen die zelf een natuurgebied mee onderhouden.  Zij snoeien de bomen etc. Dat zijn geen vergadertijgers, maar mensen die graag voor het dorp de handen uit de mouwen steken. Dat is een zeer waardevolle bijdrage vanuit de talenten van die mensen. Spreek daarom mensen in je dorp aan op wat ze goed kunnen.  Als je weet dat een straat zal heraangelegd gaat worden, spreek dan de ruimtelijke planner aan die in je dorp woont bijvoorbeeld. Of als er werken georganiseerd worden  kan je met bewoners van de straat naar de werkvergaderingen gaan. Zij weten waarover ze spreken. Spreek dus mensen soms ook ad hoc aan.

 

Communicatie.  Doe het zoveel mogelijk, en zo breed mogelijk.  Via Facebook bvb.

 

Organiseer minstens één keer per jaar een dorpsbrede vergadering. Om te luisteren wat er leeft in het dorp. Dit jaar was dit een verkiezingsdebat: meestal zondagochtend vanaf 10u. Dat is een moment dat veel mensen niks hebben staan in de agenda.

Probeer de niet-georganiseerde bewoners te betrekken, door die brede communicatie consequent te voeren. Durf buiten te komen, dingen te organiseren, bvb een nieuwjaarsdrink.

Je mag je zeker niet laten gebruiken voor individuele vragen, hoe terecht ze ook zijn.  We gaan voor het algemeen belang van het dorp, niet voor de individuele belangen van mensen. We zijn geen ombudsdienst.

Het is zinvol om te starten met een soort nulmeting van je dorp: waar staan we nu op een aantal thema’s, en kijk dan regelmatig of er evolutie is.

 

Kortom, Wat doen wij allemaal?

• Wij organiseren, ism gemeentebestuur, een zwerfvuilactie (krijgen we subsidie voor)
• We hebben jaarlijks een nieuwjaarsreceptie waar elke vereniging kan aan deelnemen (en zog aan lage prijs een receptie kan organiseren) (met verkiezing oosteeklonaar van het jaar)
• We organiseren jaarlijks een open bewonersvergadering, zoals bvb een verkiezingsdebat. Daarop kwam er dit jaar 100 mensen op af.
• We organiseren een verenigingenmarkt. Iedere vereniging kon daarop doen wat ze zelf wilden doen.
• …”

(meer info)

In hoeverre verzwak je door die dorpsraad het verenigingsleven?

“Wij doen andere zaken dan de verenigingen. We coördineren tyssen de verenigingen, zoals bvb een gemeenschappelijke kalander, of een verenigingenmarkt”.

Hoe kom je aan je deelnemers? Aan je kern?

“We proberen telkens mensen aan te spreken op al onze activiteiten, en vragen of we ze mogen aanspreken”.

Wat is jullie impact?

“Doordat we bestaan, worden we vaak door de gemeente gevraagd om input te geven bij projecten. We doen ook kleine projectjes die een verschil maken voor het dorpsleven.

In het dorp gaan zo bezorgdheden rechtstreeks naar de hoofdgemeente. Doordat de gemeente ons kent”.

Waarom zijn we geen adviesraad in de strikte zin van het woord?

“Wij gaan niet over de gehele gemeente, wij spreken louter over ons dorp